Het balanswiel is een belangrijk onderdeel van horloges en fungeert als regulator. Dit fijne wiel maakt deel uit van het balans-veer oscillatiesysteem en is vooral te vinden in zakhorloges en polshorloges. Het wordt ook wel het hart van het horloge genoemd en zorgt voor de precisie en het correcte ritme van de horloges. Om dit te garanderen oscilleert de balans met een bepaalde frequentie of oscillatieperiode. Samen met het echappement zorgt het dan voor het gedeeltelijk loslaten en stoppen van de tandwieltrein in het horloge. Omdat het probleem van de nauwkeurigheid van de snelheid een centraal punt was in de ontwikkeling van klokken, werd er lange tijd onderzoek gedaan naar dit onderwerp. In de 17e eeuw losten Jean de Hautefeuille en Christiaan Huygens het probleem op door een balanswiel met een haarveer te maken. Dit horlogeonderdeel bestaat echter niet uit één stuk, maar uit verschillende afzonderlijke onderdelen. Het systeem omvat bijvoorbeeld de balansrand, die een dun wiel is en de haarveer bevat. De balance vormt dus het oscillerende systeem van het horloge en zorgt voor de nauwkeurigheid van de snelheid. De frequentie van de balanswiel wordt aangepast door de haarveer te buigen, in te korten of te verlengen, zodat de rate gelijkmatig is. Bij sommige horloges kun je de balans ook in de wijzerplaat zien.
